Spuitzones en toepassing voorzorgsbeginsel
De toelating van gewasbeschermingsmiddelen in Nederland is Europees geregeld en is aan strenge regelgeving onderworpen. Ondanks de strenge toelatingsprocedure kan het risico op gezondheidsschade bij mensen nooit geheel worden uitgesloten. Niet alle mogelijke situaties of scenario’s kunnen immers onderzocht worden en zijn evenmin in modellen te vatten. 100% zekerheid bestaat niet in het leven. De realiteit is weerbarstig en complex. Het gaat er vooral om onevenredige risico’s zoveel mogelijk te beperken en om vooraf goed en zorgvuldig onderzoek te doen, zoals bij het bepalen van een veilige afstand tussen gevoelige functies en agrarische percelen met open teelten.
De toepassing van het voorzorgsbeginsel geldt zowel voor de teler die de gewasbeschermingsmiddelen gebruikt als de (toekomstige) bewoners van woningen in de nabijheid van agrarische teelten. De teler dient voorzichtig en terughoudend de middelen toe te passen. Bijvoorbeeld door rekening te houden met windsnelheden op die dag en windrichting. Hij mag niet spuiten als de windrichting hoofdzakelijk richting woningen waait en dus de kans op drift – verwaaiing van spuitvloeistof – richting de woningen groter is. Dit laatste is opgenomen in artikel 4.723e van het Bal.
Omwonenden kunnen bijvoorbeeld groenblijvende en dichte hagen aanplanten op de grens van het woonperceel en het agrarische perceel. Een dergelijke haag kan drift beperken richting de tuin van de woning. Deze pragmatische maatregelen kunnen bijdragen aan verminderde blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen bij omwonenden en zijn relatief eenvoudig te realiseren.
Een andere toepassing van het voorzorgsbeginsel is geïntegreerde gewasbescherming door de teler. Dit is een methode met een combinatie van preventie, niet chemische middelen, biologische bestrijders en de inzet op teelttechnieken. Indien gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn, hebben laag-risicomiddelen de voorkeur en worden emissiebeperkende technieken ingezet om de uitstoot naar het milieu te verminderen. In Nederland werken diverse partijen samen met de overheid aan de reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De doelen dienen uiterlijk in 2030 te worden gehaald. Er gebeurt heel veel. Wellicht nog niet genoeg, maar besef ook dat het lastig is een olietanker bij te sturen. Er zijn veel partijen bij betrokken met allerlei belangen. Het zal jaren vergen en het is complex, maar we gaan de goede kant op.
(spuitzones, juli 2024)
